Notes from a year in transience, a letter to desire.

Title after the author’s Workspace For Unacknowledged Loss.

Including excerpts from Het verlangen om te kunnen omdenken, Radiantly Burning and Stacking Stones, Ancestors & Rituals, and Beyond the Spoken. Images by FoAM – Nik Gaffney, Rasa Alksnyte and Maja Kuzmanović.

Een brief aan het verlangen. Het verlangen te kunnen omdenken, zodat je terug kan samenvallen met jezelf, ondanks een maatschappelijke context waarin de afstand tussen ‘waar je graag wil voor staan’ en ‘waar je helaas moet in meedraaien’ soms onoverbrugbaar lijkt.

Beste verlangen,

Het afgelopen jaar was jij de meest aanwezige in mijn leven. Jij, het verlangen om te kunnen ‘omdenken’, om het leven opnieuw vorm te geven.

Steen voor steen, zo wou ik het nieuwe pad leggen, vanuit de wens “de tijd aan mijn zijde te houden” en alle druk en drukte uit het oude leven te bannen.

Burnout occurs when the gap between your deeply-held convictions and daily patterns of survival becomes unbridgeable – where passion meets powerlessness. Though burnout is not unique to our times, it is a dis-ease that tracks the systems of a society in overdrive.

What is specific about experiencing burnout – rather than being overworked or exhausted – is how this ‘illness’ brings you face-to-face with the dilemma of ethics versus vision. You are alienated from certain contemporary values and standards that are, apparently, priorities high on the agenda for everyone else.

You find two paths before you, two ways to stack stones for the future: vertically or horizontally. You can become cynical, abandon the quest for beauty and honesty, and stack your stones vertically – following your old trajectory onward and upward. Alternatively, you can look at your ‘illness’ as an invitation, a fertile foundation to renew yourself. You lay your stones horizontally, one by one – as stepping stones, a new path.

De zoektocht naar het omzetten van theorie in praktijk deed mij tussen rust en onrust wonen. Ik gaf mezelf een jaar “verveltijd”.

Het afdalen is een oefening in loslaten, ondanks alle angsten en de wil om terug te keren naar datgene wat je kent, naar veiligheid. Je moet dus eigenlijk ont-leren en de aannames en patronen in je hoofd doorbreken. Opnieuw leren kijken. Onderaan moet je door het oog van de naald en alle bagage achterlaten. Het klimmen is het uitstippelen van de nieuwe weg en die vorm geven. Helder, met nieuw perspectief en vol energie.

“You can gamble your passion for something, but you mustn’t commit yourself to the end result”. Environmental activist Vandana Shiva’s response to the question of how she continues to work towards a different, better world, day after day, without losing courage. Meaningful words… but how?

We are groaning beneath the final remnants of our faith in a model of growth that clashes with desires for a new value system. Mountains of books on sustainability have been written in the past decade, and we have expanded our vocabulary by leaps and bounds. But translating this multitude of pleas, honestly, into our own practice appears to be a bigger switch than we had expected. After all, it requires more than just minor adjustments to the left or right in a functioning system. Instead, these existing systems and organisational forms are economically and energetically unviable.

Het nieuwe leven begint met de zoektocht naar wat een mogelijke toekomst kan zijn voor mezelf, voor de veranderende wereld, en voor mezelf in die veranderende wereld. Welke ingrediënten zijn er nodig om te bouwen aan een eenvoudig en eerlijk toekomstrecept?

Alvast dit: een veilige plek. Een plek waar je mag ‘vervellen’ Waar je de huid van je oude identiteit, die nog stevig aan je botten kleeft, langzaam kan afleggen, en op zoek kan naar die nieuwe huid, die je in je dromen ziet schitteren. FoAM is zo’n plek, waar mensen in transformatie terecht kunnen. Een transiency noemen zij dat: een residentie voor iemand in transformatie. Als dit begrip nog niet bestond, dan had ik het graag zelf uitgevonden. Er is namelijk geen beter woord te bedenken voor de transitie waar ik doorheen moet.

In FoAM plantte ik de eerste zaadjes van wat een mogelijke toekomst zou kunnen zijn, alleen zag ik het toen nog niet…

Changing things where change doesn't come easily requires saying goodbye to old patterns. And that’s exactly where the difficulty lies. Deep-seated transition demands imagination, courage, and an embrace of the unknown.

Afscheid nemen is ook met mildheid naar je eigen afgelegde weg kijken. In het oude leven was ik een organisatie geworden, een wandelend gebouw. Ineens zit ik zonder die identiteit. Ik was altijd ‘Barbara komma een titel’. Nu ben ik ‘Barbara komma niets’. Dat doet maatschappelijk en sociaal niet altijd veel deugd. Meer dan ooit ben je je visitekaartje, ‘wat je doet’. Wie je bent of hoe je bent, doet er al veel minder toe.

Diepgaande transitie vraagt veel tijd. Oude patronen worden kleine symbolische sterfgevallen. Loslaten, loslaten, loslaten. Het moeilijkste van het bouwen aan het nieuwe leven is je eigen verzet tegen het verlangen naar het oude. Het zo vertrouwde en veilige, datgene wat ik zo goed kende. Er is nood aan compassie, door anderen soms verward met nood aan aandacht. Mededogen is in onze individualistische, seculiere samenleving langzaam aan het verdwijnen.

It is typical for open systems to become increasingly complex, which can entail a loss of control. It is an ongoing challenge to ensure the system doesn’t fall apart, but adapts. As part of this, sharing and learning from each other is critical. Co-creation and participatory decision-making supports resilient communities, organisations and networks.

Recognising the importance of interdependence, shared leadership supplies oxygen rather than combustion. It remains open and vulnerable, taking risks without a guarantee of success.

Ik wil niet-erkend verlies markeren. Die momenten in het leven waarover we niet mogen rouwen, die we vergeten te ritualiseren omdat we in een wereld leven waarin zelfs zoiets als verdriet veel te snel geconsumeerd moet worden… Zonder de vraag hoe het werkelijk met je gaat. Samen een afscheidsritueel maken en ervaren helpt om onze weerbarstige, kwetsbare samenleving bij elkaar te houden. Life is a succession of ‘shedding moments': events, largeor small, in which we shrug off the old and welcome in the new. Some of those transitions, such as birth, puberty or death, are officially recognised.

Other transitions remain hidden, whether out of shame, guilt, or taboo, leading – often subconsciously – furtive lives in the depths of our souls. Yet these are underestimated watersheds: divorce, abortion, a serious operation, reduced fertility, letting go of early childhood, gender reassignment, a new family structure... The lack of recognition for these transitions often leads to invisible grief.

What could be meaningful rituals for unacknowledged loss?

Opnieuw. Hetzelfde. Idem. Alweer over loslaten. Alweer over angst. Ik stel mezelf de verboden vraag: waarom klim ik niet gewoon terug naar boven langs het gekende pad?

Great transitions start with small changes.

Tijd om balans op te maken. Tijd om te evalueren. De tweede helft van mijn transiency breekt aan en alles verloopt totnogtoe anders dan voorspeld. Zo gaat dat als je reist in het niet-weten. Het navigeren in het donker blijkt langer te duren dan verwacht. Ik dacht dat de pijn van het vervellen stilaan zou wegebben, maar zo gaat dat niet met vervellen. De gedachte dat ik het oude vlot kon uittrekken en zomaar een gladgestreken glimmende nieuwe huid kon aantrekken, blijkt een fabel. Het is eerder een cyclisch proces van aantrekken en weer afdoen, van schitteren en verschrompelen. Sommige dagen denk ik liever niet meer te willen transformeren, vooraleer ik precies weet hoe ik er daarna zal uitzien. Andere dagen knijp ik gewoon mijn neus dicht en spring ik in het diepe.

Er bestaat geen handleiding voor wat ik nu doe, ik schrijf ze zelf en noem het dan maar mijn ‘vervel-universiteit’. Het is een compilatie van intuïtie, intellectuele voeding, herstel, vertrouwen, interesses, recepten, experimenten, nieuwe kennis en kennissen. Eigenlijk lijkt het proces op een grote baboesjka. De poppetjes worden steeds kleiner en ooit kom ik bij de kern, dat mini-popje, het kleine echte leven, ontdaan van alle rondvliegende brokstukken.

De bedoeling is te springen. We staan bovenaan een klaterende waterval. De bedoeling is te springen. Dat zag ik iedereen voor me ook al doen. Ik hield me niet bezig met het bestuderen van de technieken van anderen, sloot gewoon mijn ogen en liet me vallen. Het resultaat was een ongelofelijk sterk gevoel van adrenaline, een soort vreemde trots dat ik dit gedurfd had én een paar enorme blauwe plekken op voorspelbare plaatsen, plekken die mij dagen nadien nog herinnerden aan mijn moed en mijn dwaasheid. Als je bang bent om te springen, moet je misschien toch wat trager door het leven gaan…

Traagheid is niet mijn ding en toch is het nu mijn keuze. Alles zijn tijd geven en geen bonsaïboompjes voor ijsjes verkopen. Als mijn techniek hapert, omdat ik in een dappere bui vergeet te remmen, zijn mijn paranimfen bij FoAM er om mij te herinneren aan de consequenties van mijn gekozen weg.

Rituals create a framework within which it is acceptable to see, feel, and hear deep, unspoken emotions. As a result, the inner experience receives the recognition it craves, freeing space for healing, transformation, and forgiveness; all of which help restore our inner compass.

We zijn er. Elke steen die ik de voorbije maanden op mijn pad heb gelegd, kantelt nu in de juiste richting. Op de dag dat de zon het hoogst staat, voel ik dat de vervelling compleet is. Goed nieuws bevordert goed nieuws en ik voel me een verrukkelijke suikerspin. Iedereen komt even van de energie van het goede nieuws proeven. Ondanks een jaar vertragen en de pogingen om het vol te houden, merk ik dat de valkuil van de kruissnelheid al snel weer opduikt.

Het meervoud van lef is leven. Het leven léven kan alleen maar door te durven die andere boot te nemen. Je laten varen maar ook sturen. Onbekende havens aandoen en goed om je heen kijken. En dan nog eens opnieuw kijken.

Enjoy your own tragedy. Breathe, just breathe. And imagine something new.

Jan Fabre

Een transiency bij FoAM is niet bedoeld voor de creatie van kunst, maar voor de creatie van “levenskunst” en en bijgevolg voor “levenskunstenaars”. De parallel met het productieproces bij kunstenaars is legitiem: een bestemming voor ogen hebben, maar de vorm niet kennen; experimenteren zonder strategie; het proces eren; de mislukking vieren en vooral: de vorm vinden doorheen het verlangen die te bereiken. Het “niets” als basis om te kunnen creëren. Niets doen in tijden waarin geen tijd is voor niets en dus ook geen tijd om niets te doen. Fallowing

Hier een gat maken by Joëlle Tuerlinckx, 1999

Ik kan het iedereen aanraden: transformatie tot dichtbij je kern. Je hoeft niet eerst ziek te worden om te weten dat de toekomst zal gemaakt worden door “omdenkers”, zij die oprechte vragen stellen, patronen doobreken, de brokstukken erbij nemen en ze lijmen in hun hart. Repair!

🍂